ثروتمندترین کشور‌های جهان در سال ۲۰۲۴ | ایران کجای نقشه اقتصاد جهان است؟

رویداد۲۴ | ترجمه لیلا فرهادی: طبقه بندی کشور‌ها به غنی و فقیر می‌تواند دشوار باشد. معیار‌هایی مانند تولید ناخالص داخلی تحت‌تاثیر اندازه جمعیت قرار می‌گیرد (افراد بیشتر معمولاً به معنای تولید بیشتر است). اما اندازه گیری تاثیر جمعیت به تنهایی کافی نیست. درآمد دلاری به ازای هر نفر تفاوت قیمت‌ها در کشور‌ها را درست نشان نمی‌دهد (مثلاً یک همبرگر که معمولادر این شاخص ها، همبرگر بزرگ مک دونالد در نظر گرفته می‌شود، در کشور‌ها قیمت متفاوتی پس از تبدیل به دلار دارد). همچنین در مورد بهره وری (بازده کلی در هر ساعت کار) هم اندازه گیری ساده نیست.

نشریه بنابراین، اکونومیست برای بدست آوردن تصویری کامل‌تر، کشور‌ها را بر اساس سه معیار رتبه‌بندی می‌کند: درآمد دلاری به ازای هر نفر (تولید ناخالص به ازای هر فرد بر اساس نرخ تبدیل دلار بازار)، درآمد تعدیل‌شده با قیمت‌های محلی (معروف به برابری قدرت خرید یا ppp) و درآمد به ازای هر ساعت کار.

در جدول زیر رتبه ایران را بر اساس این سه معیار ملاحظه می‌کنید. ایران در شاخص درآمد دلاری سرانه به ازای هر فرد به ۴۵۰۰ دلار جزو کشور‌های متوسط ضعیف به شمار می‌رود، اما در شاخص درآمد تعدیل شده با قیمت‌های محلی و درآمد سرانه به ازای هر ساعت کار، با توجه به تعطیلات نسبتا زیاد در ایران، ناگهان با رشد قابل توجهی همراه شده و تقریبا با چین برابر شده است. در این شاخص‌ها درآمد سرانه هر ایرانی چیزی حدود ۱۸ هزار دلار برآورد شده است.

اکونومیست درباره این نحوه تقسیم بندی توضیح داده است. آمریکا را در نظر بگیرید. تولید ناخالص داخلی آن برای بیش از یک قرن بیشترین میزان در نرخ ارز بازار بوده است. اما از نظر درآمد به ازای هر نفر، پس از لوکزامبورگ (رتبه اول) و سوئیس (رتبه دوم) به رتبه ششم سقوط کرده است. با تعدیل قیمت‌ها، رتبه آمریکا به نهم کاهش یافته است. با احتساب روز‌های کاری زیاد و تعطیلات محدود، رتبه آمریکا در معیار درآمد به ازای هر ساعت کار به دهم سقوط کرده است.

نتایج برای چین - دومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر اسمی - واضح‌تر هم هست: از نظر تولید ناخالص داخلی به ازای هر نفر، چین در رتبه ۶۹، از نظر قیمت‌های محلی در رتبه ۷۵ و پس از محاسبه ساعت کار به رتبه ۹۷ سقوط می‌کند. سنگاپور و برونئی بزرگترین تفاوت‌ها را بین هر معیار نشان می‌دهند. ماکائو، منطقه اداری ویژه چین، بیشترین افزایش تولید ناخالص داخلی برای هر نفر را در مقایسه با سال گذشته داشته است.

تولید ناخالص داخلی به ازای هر نفر در بوروندی تنها ۲۰۰ دلار در سال است که کمترین میزان در بین کشور‌های دیگر در این رتبه بندی است. حتی پس از تعدیل قیمت‌های ارزان و ساعات کاری کمتر از حد متوسط (تقریباً نیمی از افراد این کشور زیر ۱۴ سال هستند) در جایگاه آخر باقی مانده است. سیرالئون یا جمهوری آفریقای مرکزی بسته به اینکه کدام معیار مورد استفاده قرار گیرد، در رتبه بعدی قرار دارند. با این حال، کشور‌های فقیرتر اقتصاد‌های غیررسمی بزرگی دارند، که اندازه گیری کل تولید و ساعات کار آن‌ها را سخت‌تر می‌کند.

اکونومیست در گزارش خود از ثروتمندترین کشور‌های جهان در سال جاری می‌گوید عوامل دیگری نیز بر رتبه‌بندی آن‌ها موثر بوده است؛ برای مثال، اکونومیست فقط متوسط تولید ناخالص داخلی را برای هر نفر در نظر گرفته، اما تفاوت بین بالاترین و کمترین درآمد می‌تواند به‌طور قابل توجهی متفاوت باشد. از سوی دیگر در برخی کشور‌ها داده‌های رسمی ممکن است گمراه کننده باشد؛ و عواملی مانند نرخ پس‌انداز، حقوق دریافتی در خارج از کشور و دارایی‌های شخصی نیز در داده‌های آن‌ها وجود ندارد و می‌تواند نتایج درآمد شخصی را تغییر دهد.

در نهایت اکونومیست به این نتیجه رسیده که نروژ و لوکزامبورگ در هر سه شاخص بهترین رتبه‌ها را به دست آورده اند. سوئیس و سنگاپور در تولید ناخالص ملی به ازای هر فرد و تعدیل قیمت‌ها بر اساس جغرافیا رتبه سوم را دارند، اما سنگاپور در تعدیل بر اساس ساعت کاری به رتبه‌های پایین‌تر نزول کرده است.